Τι είναι το κάταγμα ισχίου (ή γοφού);
Η άρθρωση του ισχίου περιλαμβάνει τα οστά της λεκάνης και το άνω τμήμα του μηριαίου όμως συνηθίζουμε με τον όρο κάταγμα ισχίου να αναφερόμαστε στην ουσία σε κάταγμα του μηριαίου οστού.
Η άρθρωση, αφορά ουσιαστικά στο σημείο σύνδεσης της λεκάνης με τον μηρό. Αποτελείται από την κεφαλή του μηριαίου που είναι σαν σφαίρα και την κοτύλη η οποία είναι σφαιρική κοιλότητα και υποδέχεται την κεφαλή του μηριαίου.
Το κάταγμα ισχίου παρατηρείται συχνότερα σε άτομα μεγάλης ηλικίας καθώς με το πέρασμα του χρόνου το οστό αδυνατίζει και γίνεται οστεοπορωτικό. Επομένως το κάταγμα ισχίου ανήκει κατά βάση στα οστεοπορωτικά κατάγματα χαμηλής βίας.
Υπάρχουν αρκετές αιτίες που σχετίζονται με το κάταγμα ισχίου όπως:
- οι κακοήθειες,
- η οστεονέκρωση,
- η παροδική οστεοπόρωση και
- τα ατυχήματα υψηλής βίας όπως τροχαία και πτώσεις από μεγάλο ύψος κ.α.
Κάταγμα ισχίου: Ποια είναι τα συνήθη συμπτώματα:
Τα κυριότερα συμπτώματα είναι κυρίως ο πόνος στην περιοχή του ισχίου με ή χωρίς αντανάκλαση στο μηριαίο. Η αδυναμία κίνησης και φόρτισης, η παραμόρφωση του μέλους με βράχυνση και έξω στροφή αποτελούν επίσης σημαντικές ενδείξεις για κάταγμα ισχίου. Επιπλέον, η παρουσία οιδήματος και αιματώματος στην περιοχή είναι επίσης συχνή.
Πώς γίνεται η διάγνωση κατάγματος ισχίου;
Το κάταγμα ισχίου διαγιγνώσκεται από εξειδικευμένο Ορθοπαιδικό έπειτα από κλινική εξέταση του ασθενούς. Σε κάποιες περιπτώσεις τα συμπτώματα είναι χαμηλής έντασης και χρειάζεται λεπτομερής κλινική εξέταση και λήψη ιστορικού καθώς μπορεί να συνυπάρχουν και άλλες κακώσεις. Η διάγνωση επιβεβαιώνεται στις περισσότερες περιπτώσεις με ακτινογραφίες λεκάνης ισχίων ενώ πιο σπάνια απαιτείται αξονική ή μαγνητική τομογραφία.
Κατηγορίες και Αντιμετώπιση
Το κάταγμα ισχίου μπορεί να είναι υποκεφαλικό, διατροχαντήριο ή υποτροχαντήριο κάταγμα.
Υποκεφαλικό κάταγμα ισχίου
Το υποκεφαλικό κάταγμα ισχίου αφορά τον αυχένα του μηριαίου και είναι ενδοαρθρικό. Μπορεί να είναι ρωγμώδες, απαρεκτόπιστο, ενσφηνωμένο ή παρεκτοπισμένο. Στις πρώτες τρεις περιπτώσεις υπάρχει πιθανότητα να διασωθεί η κεφαλή του μηριαίου, ενώ στα περεκτοπισμένα κατάγματα η διαταραχή της αιμάτωσης της κεφαλής δεν επιτρέπει την διάσωσή της. Στην τελευταία περίπτωση η χειρουργική αποκατάσταση είναι απαραίτητη για την λειτουργικότητα της άρθρωσης.
Διατροχαντήριο κάταγμα ισχίου
Τα διατροχαντήρια κατάγματα ισχίου είναι εξωαρθρικά και έτσι η πιθανότητα διαταραχής της αιμάτωσης είναι μικρή οπότε αυτή διατηρείται. Η αποκατάσταση είναι κατά βάση χειρουργική με σταθεροποίηση των καταγματικών τμημάτων με ελάχιστα επεμβατικές τεχνικές και μικρό χειρουργικό χρόνο.
Υποτροχαντήριο κάταγμα ισχίου
Υποτροχαντήρια κατάγματα ισχίου θεωρούνται αυτά κάτωθεν του τροχαντήρα και η αντιμετώπισή τους γίνεται με παρόμοια τεχνική και μικρή σχετικά διαφοροποίηση από τα διατροχαντήρια.
Πώς αντιμετωπίζεται το κάταγμα ισχίου;
Το κάταγμα ισχίου αντιμετωπίζεται κατά βάση χειρουργικά καθώς η άμεση κινητοποίηση του ασθενούς μειώνει σημαντικά τις πιθανές επιπλοκές που είναι αρκετές και μπορούν να επιβαρύνουν σημαντικά την υγεία του.
Η γενική κατάσταση της υγείας του ασθενούς, η φαρμακευτική αγωγή, ο τύπος του κατάγματος καθώς και άλλοι παράγοντες λαμβάνονται υπόψιν στην απόφαση της καταλληλότερης θεραπείας. Αν ο ασθενής δύναται να χειρουργηθεί η πρόκριση της χειρουργικής αποκατάστασης υποστηρίζεται από την διεθνή ιατρική κοινότητα καθώς μειώνεται σημαντικά η πιθανότητα επιπλοκών.
Κάταγμα ισχίου: Μέθοδοι αντιμετώπισης
Τα υποκεφαλικά κατάγματα όταν δεν είναι παρεκτοπισμένα και αφορούν νέους ασθενείς με χαμηλό σωματικό βάρος μπορούν να αντιμετωπισθούν με ελάχιστα επεμβατική τεχνική διατήρησης της μηριαίας κεφαλής με διαδερμική εισαγωγή αυλοφόρων κοχλιών στον αυχένα του μηριαίου για την σταθεροποίηση του κατάγματος.
Η πλειονότητα των υποκεφαλικών καταγμάτων αντιμετωπίζεται με την μέθοδο της ημιολικής αρθροπλαστικής ή υπό συνθήκες με ολική αρθροπλαστική ισχίου.
Με τον όρο ημιολική αρθροπλαστική εννοούμε την αφαίρεση της μηριαίας κεφαλής και την αντικατάστασή της με μηριαία πρόθεση η οποία έρχεται σε επαφή απευθείας με την κοτύλη χωρίς διαμόρφωση αυτής.
Η ολική αρθροπλαστική ισχίου περιλαμβάνει αντικατάσταση και διαμόρφωση εκτός της μηριαίας κεφαλής και της κοτύλης είτε λόγω φθοράς είτε λόγω ανάγκης αυξημένης σταθερότητας.
Η κινητοποίηση είναι άμεση μετεγχειρητικά με την χρήση περιπατητήρα τύπου “Π” και προοδευτική αύξηση της φόρτισης του μέλους στα όρια του πόνου.
Τα διατροχαντήρια κατάγματα αντιμετωπίζονται είτε με την παλαιότερη μέθοδο με γωνιώδη πλάκα και ανοικτή προσπέλαση και ανάταξη είτε με την πιο σύγχρονη τεχνική με ήλωση τύπου Gamma Nail η οποία είναι ελάχιστα επεμβατική με μικρή απώλεια αίματος και σημαντικά μειωμένο χειρουργικό χρόνο. Τα υποτροχαντήρια κατάγματα έχουν λίγο διαφορετική αντιμετώπιση αλλά η τεχνική είναι παρόμοια.
Η κινητοποίηση σε κάθε περίπτωση είναι σχεδόν άμεση με τον ασθενή να βαδίζει με την χρήση περιπατητήρα τύπου «Π» με μερική φόρτιση του μέλους.
Ποιες είναι οι πιθανές επιπλοκές;
Οι επιπλοκές των καταγμάτων ισχίου είναι αρκετές. Κάποιες από αυτές είναι:
- η πνευμονική εμβολή,
- το πνευμονικό οίδημα,
- η πνευμονία,
- η θρόμβωση,
- οι κατακλίσεις,
- οι ουρολοιμώξεις,
- η απώλεια μυϊκής ισχύος,
- η επιμόλυνση του τραύματος, η αιμορραγία, η λιπώδης εμβολή, η μη πόρωση, η ψευδάρθρωση, ο μετεγχειρητικός πόνος, ο περιορισμός της λειτουργικότητας ή ακόμη και ο θάνατος.
Η κατανόηση της βαρύτητας της κάκωσης του κατάγματος ισχίου είναι σημαντική καθώς η αναγκαιότητα άμεσης αντιμετώπισης και κινητοποίησης μειώνει την εμφάνιση των επιπλοκών. Ακόμη και σε περιπτώσεις ασθενών προχωρημένης ηλικίας με αρκετά προβλήματα υγείας προκρίνεται η χειρουργική αποκατάσταση στην περίπτωση κατάγματος ισχίου. Αυτό καθώς με τη χειρουργική αποκατάσταση γίνεται ευκολότερα η κινητοποίηση και η παροχή μετεγχειρητικής φροντίδας καθώς μειώνεται ο πόνος και επανέρχεται η λειτουργικότητα της άρθρωσης.
Ο Δρ. Νικόλαος Μπαρμπουνάκης είναι εξειδικευμένος Ορθοπαιδικός Χειρουργός με ιδιαίτερο επιστημονικό ενδιαφέρον στις παθήσεις ισχίου και γόνατος. Για περισσότερες πληροφορίες σχετικά με το κάταγμα ισχίου, μη διστάσετε να επικοινωνήσετε μαζί του.
